رابطه انتظار و شناخت امام زمانانتظار مایه شناخت بهتر ولایت امام عصر (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) می‌گردد زیرا کسی که منتظر شد و نام و یاد امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) در دل او تجلّی کرد صاحب دل بی قرار می‌شود و با تمام وجود و از همه ی راه‌های ممکن برای شناخت بیشتر و رسیدن به قرب محبوبش گام بر می‌دارد و هر گامی را که بر می‌دارد، او را بهتر درک می‌کند. فهرست مندرجات۱.۱ - شناخت وظیفه هر منتظر ۱.۲ - شناخت ائمه ۱.۳ - شناخت نسب و صفات و ویژگی‌ها ۲ - انتظار مایه شناخت امام زمان ۲.۱ - درخواست توفقیق شناخت امام ۲.۲ - از طریق پیامبر و معصومین ۲.۳ - از طریق برهان عقلی ۲.۴ - مطالعه مهدی پژوهی ۲.۵ - استفاده از تجربه دیگران ۳ - عناوین مرتبط ۴ - پانویس ۵ - منبع ۱ - شناخت امام زمانقبل از پرداختن به اینکه انتظار مایه شناخت بهتر ولایت امام عصر (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) می‌گردد توجه به نکات ذیل لازم است. ۱.۱ - شناخت وظیفه هر منتظراز مهمترین وظیفه ی هر شیعه منتظر، شناخت امام زمان است. در روایات بسیاری که به طریق شیعه و اهل سنّت از پیامبر گرامی‌اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و امامان معصوم (علیهم‌السلام)، نقل شده آمده است که: «هرکس بمیرد و امام زمانش را نشناسد به مرگ جاهلی مرده است». ۱.۲ - شناخت ائمهشناخت امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) از شناخت امامان معصوم دیگر جدا نیست؛ اگر کسی به طور کلّی به شان و جایگاه ائمه هدی واقف شد، صفات و ویژگی‌های آنها را شناخت و به مسئولیت خود در برابر آنها پی برد قطعاً نسبت به امام عصر (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) نیز به شناختی شایسته می‌رسد. ۱.۳ - شناخت نسب و صفات و ویژگیهامراد از شناخت امام شناختن نام و نسب امام (علیه‌السّلام) و صفات و ویژگی‌های امام می‌باشند؛ مؤلف مکیال المکارم می‌فرمایند: «بدون تردید مقصود از شناختی که امامان ما که تحصیل آن را نسبت به امام زمان‌مان امر فرموده‌اند، این است که ما آن حضرت را آن چنان که هست بشناسیم، به گونه‌ای که این شناخت سبب در امان ماندن ما از شبهه‌های ملحدان و مایه نجات‌مان از اعمال گمراه کننده مدعیان دروغین باشد، و چنین شناختی، جز به دو امر حاصل نمی‌گردد: اول شناختن شخص امام (علیه‌السّلام) به نام و نسب؛ دوم شناخت صفات و ویژگی‌های او و به دست آوردن این دو شناخت از اهم واجبات است». [۴]
موسوی اصفهانی، میرزا محمد تقی، مکیال المکارم، ج۲، ص۱۰۷.
۲ - انتظار مایه شناخت امام زمانبا توجه به مطالب بیان شده انتظار مایه شناخت بهتر ولایت امام عصر (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) می‌گردد زیرا کسی که منتظر شد و نام و یاد امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) در دل او تجلّی کرد صاحب دل بی قرار می‌شود و با تمام وجود و از همه ی راه‌های ممکن برای شناخت بیشتر و رسیدن به قرب محبوبش گام بر می‌دارد و هر گامی را که بر می‌دارد، او را بهتر درک می‌کند در می‌یابد که غیر از حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) کسی نمی‌تواند وارث همه ی فضایل باشد و پرچم عدل را در سراسر جهان به اهتزاز در بیاورد به تمام معنا شیفته و عاشق حضرت حجت می‌شود و برای رسیدن به وصال و یا شناخت بیشتر او لحظه شماری می‌کند و با سوز و گدازی که دارد از راه‌های ذیل بر معرفت خویش می‌افزاید: ۲.۱ - درخواست توفقیق شناخت امامدر ابتدا از عنایات خداوند متعال مدد می‌جوید و از این درگاه نیز توفیق شناخت حجتش را درخواست می‌کند چرا که خدا سرچشمه‌ی توفیق است. ۲.۲ - از طریق پیامبر و معصومیناز دستورها [۵]
حکیمی، محمدرضا، خورشید مغرب، ص۲۹ - ۳۰.
[۶]
مجلسی، محمد باقر، مهدی موعود، ج۱، ص۲۸۰ - ۳۰۰.
و روش‌هایی که از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و ائمه معصومین (علیهم‌السلام) برای شناخت بیشتر و بهتر امام رسیده است، استفاده می‌کند مثلاً در باب سیرت دینی حضرت در می‌یابد که:«مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) در برابر خداوند و جلال خداوندی، فروتن است، بسیار فروتن، همچون عقاب، به هنگامی‌که بالِ خویش فرو گشاید، و سر به زیر‌انداخته، از اوج آسمان فرود آید. مهدی در برابر جلال خداوند اینسان خاشع و فروتن است. خدا و عظمت خدا، در وجود او متجلّی است، همه ی هستی او را در خود فرو برده است؛ مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) عادل است و خجسته و پاکیزه. او ذره‌ای از حق را فرو نگذارد. خداوند دین اسلام را به دست او عزیز گرداند... مهدی همواره بیم خداوند را به دل دارد، و به مقام تقربی که نزد خداوند دارد مغرور نشود، او به دنیا دل نبندد و سنگی روی سنگ نگذارد. در حکومت او، به احدی بدی نرسد مگر آن که حد خدایی جاری گردد». [۷]
مجلسی، محمد باقر، مهدی موعود، ص۲۸۱ - ۳۰۰.
یا اینکه از امام رضا (علیه‌السّلام) می‌آموزد که وقتی خدا اراده کرد فردی را برای امور بندگانش انتخاب کند، شرح صدر به وی عطا نموده قلبش را چشمه ی حقایق و حکمت‌ها، می‌گرداند و علوم خودش را همواره به او الهام می‌کند بعد از آن از هیچ جوابی عاجز نخواهد ماند و در بیان حقایق و راهنمایی صحیح به ظلالت و گمراهی مبتلا نمی‌گردد. از خطا معصوم است و از تاییدات و توفیقات و راهنمایی‌های خداوندی همواره برخوردار می‌باشد. خدا او را به این مقام برگزیده تا بر بندگانش، حجت و گواه باشد. [۸]
کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۹۰.
و از امام صادق (علیه‌السّلام) می‌آموزد که فرمود: «خدا ما را به نیکوترین خلقت آفرید و در آسمان و زمین خزانه دار علوم خویش قرار داد. درخت با ما، تکلم کرد و به عبادت کردن ما، خدا عبادت می‌شود. اگر ما نبودیم خدا عبادت نمی‌شد». [۹]
کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۳۶۸.
آری شخص منتظر می‌آموزد که امامان به نیکوترین خلقت آفریده شده‌اند و به این نتیجه می‌رسد که بی‌ولایت آنها هرگز نمی‌توان به درجات قرب الهی رسید و این شناخت، بهتر در سایه ی گفتار معصومین (علیهم‌السلام)، حاصل می‌شود. ۲.۳ - از طریق برهان عقلیاز برهان عقلی استفاده می‌کند که: «همیشه باید در بین نوع انسان، فرد کاملی وجود داشته باشد که به تمام عقائد حقه‌ی الهی عقیده‌مند بوده تمام اخلاق و صفات نیک انسانی را به کار بسته و به تمام احکام دین عمل نماید و همه را بدون کم و زیاد بداند و در تمام این مراحل، از خطا و اشتباه و عصیان معصوم باشد، و اگر نوع انسان، زمانی از چنین فرد ممتازی خاطی گردد لازم می‌آید که احکام الهی که به منظور هدایت انسان نازل گشته است، از بین برود و افاضات و امدادهای غیبی حق تعالی، منقطع شود و بین عالم ربوبی و عالم انسانی، ارتباطی برقرار نباشد». [۱۰]
امینی، ابراهیم، دادگستر جهان، ص۷۸، چاپ ۸۱، انتشارات شفق.
۲.۴ - مطالعه مهدی پژوهیمطالعه در راستی مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف): ۱ - منتظران امام عصر (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) با مطالعاتی که دارند در می‌یابند که: او امام عصر و زمان و حجت حیّ و حاضر و ناظر خداوند است. ۲ - آن حضرت وارث همه فضایل و شایستگی‌هایی هستند که در خاندان رسالت وجود داشته است. توجه و عشق به مهدی منتظران را به تحقیق وادار می‌کند و آنان درک می‌کنند که آن امام احیاء کننده ی مکتب اهل بیت (علیهم‌السلام)، بلکه احیاء کننده ی دین و دین باوری در سراسر جهان هستند. مطالعه درباره امام مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف)، می‌آموزد که حضرت حجت (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) در بین امامان پیش از خود نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده ند. تا آنجا که امام صادق (علیه‌السّلام) در پاسخ کسی که از ایشان می‌پرسد: آیا قائم (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) متولد شده است؟ می‌فرماید: «. . لَوْ اَدْرَکْتُهُ لَخَدَمْتُهُ اَیّامَ حَیاتی»... اگر او را دریابم در طول زندگیم خدمتگذارش خواهم بود. ۲.۵ - استفاده از تجربه دیگرانعلاوه بر آنچه که گفته شد، محبان کوی امام زمان (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) برای رسیدن به محبوب خود، از تجربه دیگر داده‌های امام عصر (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) استفاده می‌برند و در پرتو راهنمایی‌های سالکان دیدار دوست، به مراحلی از شناخت می‌رسند و رسیدن به این مراحل بخشش خدادادی است. ۳ - عناوین مرتبطوقت ظهور؛ چگونگی اطلاع مردم از ظهور؛ وقایع ظهور حضرت مهدی؛ شیوه‌های ارتباط با امام زمان؛ خدمت به امام زمان؛ زمینه‌های ظهور؛ دعا برای امام عصر؛ ندبه برای امام زمان؛ شناخت امام زمان ۴ - پانویس
۵ - منبعسایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «رابطه انتظار و شناخت امام زمان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۳/۲۲. |